Wanneer een persoon in dialyse is, wordt het beheer van vloeistoffen een cruciaal aspect van de behandeling. De nieren kunnen overtollige vloeistoffen en afvalstoffen niet langer efficiënt verwijderen, wat strikte beperkingen oplegt aan wat men kan drinken.

Dit artikel heeft als doel uit te leggen welke dranken de voorkeur hebben of vermeden moeten worden voor patiënten in dialyse, en werpt tevens licht op gezonde oplossingen zoals die aangeboden door eau exquise.

Begrijp de rol van de nieren en dialyse

De nieren zijn vitale organen die verantwoordelijk zijn voor het handhaven van de lichaamshomeostase, door het reguleren van vloeistoffen, elektrolyten en het elimineren van metabole afvalstoffen via de productie van urine. Hun belangrijkste functie is het bloed te filteren via functionele eenheden genaamd nefronen, die bestaan uit een glomerulus en een niertubulus. De glomerulus filtert het bloedplasma, terwijl de niertubulus de benodigde stoffen opnieuw opneemt en afvalstoffen als urine verwijdert.

Onder normale omstandigheden reguleren de nieren essentiële stoffen zoals natrium, kalium en calcium, terwijl ze ook de zuur-basebalans van het bloed handhaven. Ze zijn ook verantwoordelijk voor de productie van erytropoëtine, een hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert, en voor de omzetting van vitamine D in zijn actieve vorm.

Echter, bij chronische nierinsufficiëntie (CNI) raakt de filtratiefunctie van de nieren progressief en onomkeerbaar beschadigd. Deze achteruitgang leidt tot de ophoping van gifstoffen zoals ureum en creatinine, evenals ernstige verstoringen van het elektrolytisch evenwicht, wat problemen kan veroorzaken zoals hyperkaliëmie, metabole acidose en een vochtoverschot. Wanneer de nieren deze essentiële functies niet meer kunnen vervullen, wordt dialyse noodzakelijk om ze te vervangen.

Dialyse, of het nu hemodialyse of peritoneale dialyse betreft, heeft als doel de uitscheidingsfunctie van de nieren gedeeltelijk over te nemen. Hemodialyse maakt gebruik van een apparaat, een kunstnier, om het bloed buiten het lichaam te filteren via een semipermeabel membraan, waardoor gifstoffen en overtollige vloeistoffen worden verwijderd. Peritoneale dialyse maakt gebruik van het peritoneum, een inwendig membraan van de buik, als natuurlijk filter. Een dialysevloeistof wordt in de buikholte geïnjecteerd, waar uitwisselingen tussen het bloed en deze vloeistof het mogelijk maken om metabole afvalstoffen te elimineren.

Dialyse vervangt echter niet alle nierfuncties, met name niet de hormonale regulatie (productie van actieve vitamine D en erytropoëtine) en het nauwkeurig handhaven van het elektrolytenevenwicht. Bovendien kan het geen continue vloeistofverwijdering uitvoeren zoals gezonde nieren dat doen, wat de noodzaak benadrukt van strikt beheer van vochtinname en dieet voor dialysepatiënten. Overmatig vocht kan leiden tot circulatoire overbelasting, wat complicaties zoals longoedeem of hoge bloeddruk veroorzaakt.

Welke dranken moet je vermijden tijdens dialyse?

Hoewel ze vaak voorkomen, kunnen bepaalde dranken schadelijk zijn voor dialysepatiënten vanwege hun gehalte aan kalium, fosfor of natrium.

Dranken rijk aan kalium (vruchtensappen, dranken op basis van groenten)

Kalium is een mineraal dat de nieren niet langer goed kunnen verwijderen wanneer hun functie is aangetast. Vruchtensappen zoals die op basis van sinaasappel, banaan of tomaat, evenals smoothies, bevatten vaak een hoog kaliumgehalte. Merken zoals Tropicana of Innocent bieden sappen die zeer geconcentreerd zijn in kalium, waardoor ze ongeschikt zijn voor dialysepatiënten.

Koolzuurhoudende dranken en frisdranken rijk aan fosfaten

Koolzuurhoudende dranken, met name die met cola zoals Coca-Cola, Pepsi, Dr Pepper, Orangina of Schweppes, bevatten vaak toegevoegde fosfaten. Deze fosfaten, die vaak niet worden vermeld op etiketten, zijn moeilijk door de aangetaste nieren te verwijderen. Hun ophoping in het bloed kan ernstige mineralenonevenwichtigheden veroorzaken, wat het risico op botziekten en vaatverkalking verhoogt.

Andere populaire merken, zoals Sprite, 7Up, Fanta, Canada Dry en sommige gearomatiseerde versies van San Pellegrino, kunnen ook fosfaatadditieven bevatten, zij het in kleinere hoeveelheden dan cola's. Dialysepatiënten moeten extra voorzichtig zijn met deze veel voorkomende dranken.

Aanbevolen wateren voor mensen in dialyse

Dialysepatiënten moeten water kiezen met een laag mineraalgehalte, met name laag in natrium en kalium, om ophoping van elektrolyten te voorkomen die hun nieren niet langer effectief kunnen verwijderen.

1. Mont Roucous

   • Laag in mineralen: Mont Roucous heeft een extreem laag mineraalgehalte (22 mg/L aan residu), wat het een van de beste opties maakt voor dialysepatiënten. Het natriumgehalte is ook zeer laag (3,3 mg/L).
   • Aanbevolen.

2. Volvic

   • Matig gemineraliseerd (130 mg/L aan residu), Volvic heeft een redelijk laag natriumgehalte (11,6 mg/L) en bevat weinig kalium, wat het geschikt maakt voor gecontroleerde consumptie.
   • Aanbevolen met mate.

3. Evian

   • Matig gemineraliseerd (345 mg/L), Evian heeft een laag natriumgehalte (6,5 mg/L), wat geschikt kan zijn voor matige consumptie onder medisch toezicht.
   • Aanbevolen met mate.

4. Arcens

   • Laag in mineralen (78 mg/L), Arcens heeft een laag natriumgehalte (6 mg/L), wat het geschikt maakt voor dialysepatiënten.
   • Aanbevolen.

5. Saint Antonin

   • Laag in mineralen (140 mg/L), Saint Antonin bevat weinig natrium (3 mg/L) en kalium, wat het een goede keuze maakt.
   • Aanbevolen.

6. Nordaq

   • Gezuiverd ter plaatse, Nordaq is extreem laag in mineralen en volledig vrij van additieven, wat het perfect geschikt maakt voor consumptie door dialysepatiënten.
   • Aanbevolen.

7. Vittel

   • Matig gemineraliseerd (845 mg/L), Vittel heeft een redelijk natriumgehalte (5 mg/L), maar is rijker aan calcium en magnesium, wat op de lange termijn problemen kan veroorzaken.
   • Met mate te consumeren.

8. Contrex

   • Rijk aan calcium (468 mg/L) en magnesium (84 mg/L), Contrex is sterk gemineraliseerd (2078 mg/L) en moet met mate worden geconsumeerd door dialysepatiënten, vooral om overbelasting van calcium te voorkomen.
   • Met mate te consumeren.

9. Hépar

   • Zeer rijk aan mineralen, met name magnesium (119 mg/L) en calcium (549 mg/L), Hépar moet worden vermeden omdat het het mineralenbalans van dialysepatiënten kan verstoren.
   • Te vermijden.

10. Badoit

    • Rijk aan natrium (165 mg/L) en mineralen (1300 mg/L), Badoit is een bruisend water dat natriumoverbelasting kan veroorzaken, wat bijzonder riskant is bij dialyse.
    • Te vermijden.

11. Perrier

    • Zeer bruisend en rijk aan natrium (9,5 mg/L), hoewel minder gemineraliseerd dan Badoit, moet Perrier ook worden vermeden vanwege het potentieel om een ophoping van gas en mineralen te veroorzaken bij dialysepatiënten.
    • Te vermijden.

12. Vichy Célestins

    • Extreem rijk aan natrium (1172 mg/L) en mineralen (4368 mg/L), dit mineraalwater moet absoluut worden vermeden door dialysepatiënten vanwege het schadelijke effect op het elektrolytenevenwicht.
    • Te vermijden.

13. Rosana

    • Rijk aan bicarbonaten en sterk gemineraliseerd, Rosana heeft een hoog gehalte aan calcium en natrium, wat het ongeschikt maakt voor de vloeistof- en mineraalbeperkingen van dialysepatiënten.
    • Te vermijden.

14. Courmayeur

    • Courmayeur is een bruisend en gemineraliseerd water (1072 mg/L aan residu), met een hoog natriumgehalte (10 mg/L). Het is niet geschikt voor regelmatige consumptie door dialysepatiënten.
    • Te vermijden.

15. Kefirwater

    • Hoewel populair vanwege de probiotica, bevat kefirwater sporen van gefermenteerde suikers en stoffen die moeilijk te verwijderen zijn voor dialysepatiënten. Het wordt in dit geval afgeraden.
    • Te vermijden.

Een weloverwogen keuze van water draagt aanzienlijk bij aan het beheer van de vloeistof- en mineraleninname bij dialysepatiënten.

Drankjes tijdens de dialyse

Water blijft de favoriete drank voor iedereen, ook voor degenen die dialyse ondergaan. De hoeveelheid water moet echter worden gecontroleerd. Over het algemeen moeten dialysepatiënten hun waterinname beperken tot ongeveer 500 ml tot 1 liter per dag.

Kruideninfusies, zoals kamille of pepermunt, kunnen een goede optie zijn voor dialysepatiënten. Ze zijn cafeïnevrij en bevatten weinig kalium, waardoor ze een veilig en rustgevend alternatief zijn voor gewoon water. Het is echter altijd belangrijk om de ingrediënten te controleren, omdat sommige kruiden rijk aan mineralen kunnen zijn.